Leefruimtes
In de Harz worden beschermde leefruimtes aan hun eigen, natuurlijke dynamiek overgelaten.
Een bos-nationaalpark
Het nationaalpark Harz is één van de grootste bos-nationaalparken in Duitsland. Groot wild zoals edelherten, everzwijnen en reeën leven in verschillende bosgebieden. Van de beukenbossen in het dalgebied van de Harz voorbij de gemengde beuken-sparbossen in het middelhoge gedeelte tot in de unieke sparbossen van de hoger gelegen gebieden – overal is de diversiteit van de bosstructuren indrukwekkend.
De Brockenpiek – top – spits
Voor een Duits middengebergte uniek: De top van de Brocken is van nature bosvrij. In de stormen van over 1.100 meter hoogte houdt geen enkele boom stand. In het dwergstruik- en grasrijke bergheide zingen vogelstemmen, waaronder die van de beflijster.
Kostbaar Harzer moeras
Het Harzer moeras heeft zijn authenticiteit behouden. Dit is tegenwoordig Europa-wijd van belang voor natuurbescherming en wetenschappen. Het ontstaan heeft het moeras te danken aan het klimaat: vochtig-koele omstandigheden en de bodem veroorzaakten na de ijstijd bevloeiingen, waarin planten alleen gedeeltelijk konden composteren . Vooral uit afgestorven turfmos ontwikkelde zich gedeleidelijk veenlagen – tot over zeven meter dik.
Rivieren
Heldere bergmeren zijn in het nationaalpark Harz overal te vinden. De woelige beken vormen consistent het gebergte – met ruw geweld, wat vooral bij overstromingen duidelijk word.
Het water van de Harzer bergmeren is koud en zuurstofrijk. In zijn verloop toont een Harzer bergmeer diverse structuren: dicht bij de bron in de hoogste streken zijn vooral stenen en blokken die het gebied tekenen. Bijzonder gespecialiseerde insectenlarves leven in het stromende water. Fascinerende vogelsoorten zoals de waterspreeuw en de grote gele kwikstaart zijn bewoners van deze biotoop.
Rotsachtige wildernis
Op vele plekken onderbreken wilde rotslandschappen het bos: ruige kliffen, afzonderlijke torenhoge rotsvorming, woest doorelkaar gegooide granietblokken. Hier is het rijk van zeldzame mossen – een rijk, dat aan alpenlandschappen herinnert of aan het hoge noorden.